Tijdens de Inspiratiedag Zorgportaal gaven Zain Ishfaq (Nictiz) en Daniel Brouwer (ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) een inkijkje in de komst van Dezi. Hier vertelden zij over de noodzaak van dit nieuwe inlogstelsel voor de zorg, de veranderingen die op zorginstellingen afkomen, de manier waarop de overheid zich voorbereidt en wat u als zorginstelling zelf al kunt doen.
De noodzaak van verandering
De digitale toegang tot patiëntgegevens in Nederland is toe aan vernieuwing. Het huidige systeem draait nog grotendeels op de UZI-pas: een fysieke kaart die zorgverleners identificeert en toegang geeft tot medische informatie. Hoewel dit middel voldoet aan de hoogste betrouwbaarheidseisen, is het duur en sluit het vaak niet goed aan op de dagelijkse praktijk.
“Vooral in ambulante en acute zorgprocessen werkt een fysieke pas niet goed,” legt Zain Ishfaq uit. “Daarnaast gebruiken zorginstellingen nu allerlei verschillende inlogmiddelen die niet allemaal voldoen aan Europese wetgeving. Voor toegang tot medische persoonsgegevens is veiligheidsniveau ‘eIDAS hoog’ verplicht. Veel huidige middelen halen dat niveau niet.”
Volgens Ishfaq ligt hier een fundamentele uitdaging: “We willen de samenwerking in de zorg versterken, maar dat moet op een vertrouwde manier. Je moet kunnen vaststellen wie iemand is, wat zijn of haar rol is en namens welke organisatie iemand handelt.”
Eén digitale identiteit voor de zorg
De oplossing daarvoor is Dezi, de Digitale ZorgIdentiteit. Dit landelijke stelsel voor identificatie en authenticatie van zorgverleners wordt beheerd door de overheid. Het vervangt op termijn de UZI-pas en wordt verplicht voor toegang tot zorgsystemen en elektronische uitwisselingssystemen.
Dezi is meer dan alleen een nieuw inlogmiddel: het is een landelijke infrastructuur die digitale zorgtoegang veiliger, eenvoudiger en toekomstbestendiger maakt. Voor zorginstellingen betekent dat meer grip op wie toegang heeft, meer keuzevrijheid voor medewerkers en minder versnippering van systemen.
“Wat Dezi uniek maakt, is dat identiteit en inlogmiddel van elkaar worden losgekoppeld,” vertelt Ishfaq. “Er komt een centraal register waarin zorgaanbieders, zorgmedewerkers en hun rollen zijn vastgelegd. Daarnaast is er een ontkoppelpunt waarmee zorginstellingen hun systemen aansluiten op Dezi. Via dat punt kan een zorgverlener straks zelf kiezen met welk erkend middel hij of zij inlogt. Zo ontstaat één digitale identiteit die je flexibel bij meerdere organisaties kunt gebruiken.”
Die aanpak moet niet alleen zorgen voor meer veiligheid, maar ook voor meer werkbare processen. “Met Dezi kunnen zorgverleners veilig en efficiënt inloggen, ongeacht waar ze werken. Dat geeft flexibiliteit, zonder concessies aan betrouwbaarheid,” aldus Ishfaq.
Belangrijke partner voor Nictiz en VWS
Ishfaq noemt ChipSoft een belangrijke partner in de overgang naar Dezi. “Wij hebben een gedeelde doelstelling: veilig beschikbaar stellen van persoonlijke gegevens. Op een uniforme manier, zodat zorginstellingen straks niet allemaal eigen maatwerk hoeven te ontwikkelen.”
“Als leverancier moet ChipSoft aan veel Europese wetgeving voldoen. Daar willen wij als Nictiz en VWS bij ondersteunen.” Het zorgportaal van HiX is inmiddels aangesloten op het nieuwe stelsel, om alvast ervaring op te doen in de praktijk. Voor HiX en HiX Mobile wordt Dezi de komende jaren gefaseerd ingevoerd.
Uiteindelijk zal iedere zorgverlener via Dezi inloggen. Daarbij wordt het huidige UZI-nummer vervangen door een Dezi-nummer, waarmee ook wordt vastgelegd namens welke organisatie iemand inlogt. “Zo kun je precies bepalen welke gegevens voor welke gebruiker zichtbaar zijn,” zegt Ishfaq.
Invoering is kwestie van tijd
De wettelijke basis voor Dezi is in voorbereiding. Daniel Brouwer (VWS) geeft aan dat de invoering vooral een kwestie van tijd is. “De vraag is niet of de wet wordt aangenomen, maar wanneer,” zegt hij. “Vanaf dat moment is Dezi het landelijke stelsel en moeten alle zorginstellingen hier gebruik van maken. Instellingen krijgen vijf jaar de tijd om aan te sluiten.”
Om die overgang zorgvuldig vorm te geven, organiseert de overheid samen met het veld sectorale pilots. Daarin wordt onderzocht hoe Dezi in verschillende zorgcontexten werkt, welke inlogmiddelen het beste aansluiten en wat de impact is op beleid, ICT en werkprocessen.
Brouwer: “In elke sector kijken we naar de meest gebruikte systemen en de meest wenselijke inlogmiddelen. Daarmee doen we pilots, zodat we precies weten wat er op mensen, organisaties en techniek afkomt. De resultaten leggen we vast in handreikingen, zodat andere instellingen daar direct van kunnen profiteren.”
De eerste pilot draait inmiddels in de ambulancesector, waar DigiD Hoog en wallet-oplossingen worden getest. Ambulancemedewerkers loggen via Dezi in om patiëntinformatie te raadplegen in acute situaties. Die ervaringen vormen de basis voor blauwdrukken die later breder kunnen worden toegepast.
Wat zorginstellingen nu al kunnen doen
Hoewel de wetgeving nog niet is aangenomen, kunnen zorginstellingen nu al beginnen met voorbereidingen. Denk aan het in kaart brengen van huidige toegangsprocessen, het tijdig registreren van medewerkers en organisaties in het Dezi-register en het afstemmen van HRM-systemen op de nieuwe rollen en bevoegdheden.
Brouwer benadrukt dat instellingen vooral niet moeten afwachten: “Zodra de wet in werking treedt, kun je direct aansluiten op Dezi. Wie nu al inzicht heeft in de eigen processen en systemen, kan straks veel sneller en soepeler overstappen.”
Sterkere schakel
Ishfaq vat het kernachtig samen: “Je kunt je systeem nog zo goed beveiligen, maar als de toegang niet goed geregeld is, blijft dat een zwakke schakel. Met Dezi pakken we dit aan en maken we die schakel landelijk en uniform sterker.”
Meer weten?
Wilt u meer weten over Dezi en HiX? of heeft u een andere vraag? Neem gerust contact met ons op.
